De Tibetaanse keuken wordt sterk beïnvloed door de culturele tradities van de Tibetaanse en aanverwante etnische groepen die in de Himalaya wonen. Deze regio staat bekend om haar ruige landschap en barre klimaat, met weinig vruchtbare grond en zware sneeuwval gedurende het hele jaar. Desondanks verbouwen de bewoners gewassen zoals boekweit, gierst, gerst, bonen en rijst.
Vanwege de koude temperaturen geven mensen vaak de voorkeur aan warm en stevig voedsel om zichzelf te verwarmen. Populaire keuzes zijn onder andere soepen, thee en sterke alcoholische dranken.
Hoewel het boeddhisme ontmoedigt om dieren te doden, wordt er veel vlees geconsumeerd in Tibet. Er zijn stromingen binnen het boeddhisme die een vegetarisch dieet noodzakelijk achten, maar er zijn ook stromingen die dit idee verwerpen. Vanwege het hooggelegen gebied zijn er weinig mogelijkheden tot agricultuur, en bovendien is vlees een calorierijke voedingsbron.
Als vee worden in het land met name jakken, geiten en schapen gehouden. Zij kunnen het beste overleven in het bergachtige gebied en onder de soms uitdagende weersomstandigheden. Deze dieren leveren niet alleen vlees, maar ook melk, waarvan kaas en yoghurt gemaakt worden, waardoor ze essentieel zijn voor het dieet van de lokale bevolking. Het haar en de huid van de jak worden gebruikt om tapijten, laarzen en tenten mee te maken.
Tibetanen eten over het algemeen geen vis. Je zou wellicht denken dat het met name komt vanwege de geografische ligging, er is immers geen zee in de buurt, maar de meren en rivieren zitten vol met vis. De reden dat men geen vis eet ligt in de religieuze hoek.
Op de hoogvlakte is het lastig om groenten te verbouwen, vandaar dat er weinig traditionele gerechten te vinden zijn met groenten, al bestaan er enkele vegetarische opties. Vaak kun je wel een gerecht vinden dat geschikt is, zoals bijvoorbeeld een noedelsoep (thukpa), gebakken rijst of noedels met groenten of vegetarische momo’s, maar de opties zijn beperkt.
Hieronder vijf vegetarische gerechten en drankjes uit de Tibetaanse keuken die ik kan aanbevelen en die je zeker moet proberen:
Vegetarische Momo’s
Momo’s zijn heerlijke Tibetaanse dumplings, kleine handgemaakte deegzakjes gevuld met groenten, kaas of vlees (meestal jakvlees). Ze worden gestoomd of gebakken en geserveerd met een pittige dipsaus of soyasaus. Deze heerlijke momo’s zijn niet alleen een culinair genot, maar ook een belangrijk onderdeel van de lokale eetcultuur. Een absolute aanrader als snack of bijgerecht.
Thukpa & Thenthuk
Thukpa is een traditionele noedelsoep, vaak bereid met groenten en/of vlees (zoals kip of jakvlees) en kruiden. Het is een populair comfortgerecht dat veel gegeten wordt in de koude Himalaya-regio’s. In Tibet wordt het woord thukpa gebruikt om elke soep of stoofgerecht met noedels aan te duiden.
Er zijn verschillende soorten thukpa’s, waarvan thentuk er één van is. Deze smakelijke soep wordt bereid met met de hand getrokken platte noedels, vaak in kleine stukjes opgebroken, groenten en tofu en op smaak gebracht met kruiden en specerijen. Naast Tibet en Nepal is thukpa ook populair in Noord-India. Niet gek, want het is een echte aanrader!
Sha Phaley
Sha Paley is een populair Tibetaans gerecht dat bestaat uit gefrituurde broodjes gevuld met groenten, kaas of vlees. Het brood (deeg) heeft de vorm van een halve cirkel en wordt ook wel shabhalep genoemd. De vulling wordt vaak op smaak gebracht met kruiden en specerijen, en vervolgens in deeg gewikkeld en gefrituurd tot ze knapperig en goudbruin zijn. Deze gevulde broodjes zijn een geliefde snack, ook voor de vegetariër! Ze worden vaak geserveerd als bijgerecht, snack of streetfood. Ze hebben veel weg van de beter bekende empanadas.
Tsampa
Tsampa is voedzame, calorierijke, geroosterde gerstemeel en wordt beschouwd als basisvoedsel in de Tibetaanse keuken. Het gerstemeel is gemakkelijk te bereiden en licht verteerbaar. Het wordt gebruikt in allerlei vormen en zowel droog gegeten als gemengd met bijvoorbeeld boterthee of yoghurt.
De lokale bevolking smult van een kommetje tsampa gemengd met hete, gezouten jakboterthee. Het wordt dan tot een deegballetje gekneed alvorens het de weg naar de maag weet te vinden. In deze vorm wordt het vaak gegeten als ontbijt of snack. Tsampa wordt ook gebruikt in soepen, brood en koekjes. Het wordt zelfs als medicijn en offer gebruikt en is belangrijk tijdens festivals en speciale gelegenheden. Kortom, tsampa is ongelooflijk veelzijdig en onmisbaar in de Tibetaanse keuken.
Butter Tea
Boterthee, ook bekend als “po cha“, is een traditionele Tibetaanse drank gemaakt van sterke thee gemengd met gezouten jakboter of ghee. Het is een energierijk drankje dat vaak wordt gedronken tijdens de koude winters in de Himalaya. Soms wordt de boterthee ook vermengd met tsampa-meel, wat een energierijke snack oplevert, met name handig tijdens het reizen. Butter tea is net als tsampa onmisbaar in het leven van de Tibetaan en onlosmakelijk verbonden met hun cultuur.
Naast boterthee drinkt men ook graag zoete thee (sweet tea), die “qabadi” genoemd wordt. Deze zwarte thee wordt gezoet met suiker en aangevuld met (gecondenseerde) melk.
In de Tibetaanse keuken speelt vlees een belangrijke rol, dus het kan een uitdaging zijn voor vegetariërs om gevarieerd te eten. Voor veganisten wordt de uitdaging nog wat groter gezien het vele gebruik van zuivel zoals boter en melk. Hoewel vegetarische opties misschien niet zo overvloedig zijn, zul je als liefhebber van plantaardig voedsel nog steeds een aantal smakelijke gerechten kunnen vinden om van te genieten tijdens je reis door Tibet.
De Nepalese keuken wordt beïnvloed door de Tibetaanse keuken, aangezien ze het Himalaya-gebergte delen. Daarom zijn de meeste bovengenoemde gerechten ook te vinden in Nepal. In dit artikel kun je meer lezen over de Nepalese keuken en haar vegetarische gerechten.
Heb jij tips, opmerkingen of een vraag? Laat hieronder een bericht achter of neem contact op met mij.
