“Wanderlust, relentlessly craving
Wanderlust, peel off the layers
Until we get to the core
Did I imagine it would be like this?
Was it something like this I wished for?
Or will I want more?”
(Wanderlust – Bjork)
We zijn vandaag vroeg uit de veren om vanuit Kathmandu de bus naar Pokhara te nemen. We lopen naar het busstation en komen erachter dat busstation in Nepal toch wat anders betekent dan in Nederland: een rij bussen langs de kant van de weg. Ook zijn ze hier niet echt stipt, een half uur later dan gepland vertrekt onze “tourist bus”. Tourist bus zou betekenen dat de bus niet zo vaak stopt onderweg. Het blijkt dat je hier alles met een korreltje zout moet nemen, want de bus stopt het eerste uur echt overal, we komen haast niet vooruit. Op ons ticket stond een stoelnummer, maar we zien geen nummering in de bus en niemand lijkt zich er ook aan te houden. We hebben helaas een plekje boven de wielen, waardoor het ontbijt in onze buikjes lekker heen en weer wordt geschud in dit “hobbelpaard”. De weg is grotendeels verhard, maar er zijn veel ongelijke stukken. In het begin is het gehobbel echt verschrikkelijk, maar je went er wel wat aan. De bus is oud, zo is mijn gordel bijvoorbeeld kapot en er komt zwarte vieze rook uit de uitlaat. Bijna alle bussen die we onderweg tegenkomen zijn oude bakken, ook als er “deluxe” of “super deluxe” op de bus staat, dus laat je daar niet door foppen!
We zijn om 7.00u vertrokken en er was ons verteld dat we ongeveer 3,5 uur zouden doen over de 200 kilometer lange rit naar Pokhara. Als we de hoofdstad Kathmandu uit zijn genieten we van het prachtige uitzicht op de groene bergachtige omgeving, langs de bruine Trishuli rivier. Dit is ook de rivier waar we langs liepen net na de grensovergang met Tibet. Onderweg zien we rijstvelden, bananenbomen, overal wat huisjes, hangbruggen en natuurlijk een aardverschuiving hier en daar. We komen ook de Mankamana kabelbaan tegen, een kabelbaan die met name pelgrims naar de Manakamana tempel brengt die op 1302 meter hoogte staat. Je kunt de bijna 3 km in 10 minuten met de kabelbaan afleggen, of als je wat minder haast hebt, in 5 uur omhoog klimmen.
Het is hier heel anders dan in Tibet. Behalve het verschil in sanitaire voorzieningen, rijdt men hier bijvoorbeeld aan de linkerkant van de weg, terwijl men in Tibet aan de rechterkant rijdt. Nepal is veel groener dan Tibet, waar het landschap veel droger is. Tijdens een groot deel van onze rit volgt de weg de loop van de Trishuli rivier, met diepe ravijnen aan de ene kant en bergen aan de andere kant. Wederom denken we dat raften via de rivier sneller zou zijn dan de bus. Later zien we dat er inderdaad rafting trips worden aangeboden over de Trishuli rivier, alleen zijn die dan uiteraard een stuk korter dan de 200 km van Kathmandu naar Pokhara. Rond 15.30u zijn we eindelijk op onze bestemming, 5,5 uur later dan ons was verteld. Het lijkt er op dat we verkeerd geïnformeerd waren over de reisduur, hoewel 9 uur over een afstand van 200 kilometer hadden we ook niet verwacht, zelfs niet na ons eerdere avontuur bij de grens. Onderweg was het zonnig en erg heet, maar bij aankomst in Pokhara is het bewolkt. Pff eindelijk dat hobbelpaard uit. We nemen een taxi naar het hotel, ondertussen is het namelijk gaan regenen.
Zodra het weer opgeklaard is, wandelen we over een smal paadje langs het Phewa-meer. Met een oppervlakte van 5,7 km2 is het Phewa-meer het op één na grootste meer van Nepal. Wist je dat het Nepalese woord voor “meer” pokhari is? Daar dankt de stad Pokhara dan ook haar naam aan. Pokhara is de tweede grootste stad van Nepal met zijn meer dan 500.000 inwoners. We maken een mooie wandeling, mede dankzij de kleurrijke zonsondergang. Het is wat bewolkt en de kleuren zijn voornamelijk het blauw van de lucht en het water, maar de zon voegt een oranje gloed toe aan het landschap. Het meer is bezaaid met planten en hier en daar dobberen kleine bootjes. Langs de oevers van Pokhara Lake Side, waar voornamelijk toeristen te vinden zijn, wemelt het van de restaurants, cafés en hotels. De lokale bevolking woont voornamelijk in de stad zelf.
Annapurna, het International Mountain Museum en de Peace Pagoda
Vannacht heeft het flink geregend en dat doet het nu nog steeds. Aangezien we hier zijn om van de natuur te genieten, hebben we geen haast met dit regenachtige weer. Helaas belemmert de bewolking ons zicht op de prachtige 55 kilometer lange bergketen, Annapurna, die deel uitmaakt van het Himalaya gebergte. Bovendien is wandelen nu geen prettige optie vanwege de modderige paden, die erg glad kunnen zijn. De Annapurnaberg is met zijn top van 8091 meter, de 10e hoogste berg ter wereld. De berg is vernoemd naar de Hindoegodin van voedsel en voeding, die naar verluidt daar haar thuis heeft. De naam Annapurna is afgeleid van de Sanskrietwoorden “purna” (gevuld) en “anna” (voedsel), wat letterlijk vertaald kan worden als “eeuwig voedsel”.
Ons eigenlijke plan was om een tweedaagse trektocht te maken naar het Australian Camp in dit Annapurna gebergte. Dat plan hebben we gisteren al geschrapt vanwege het slechte weer en de weinig veelbelovende weersvoorspellingen. Ons back-up plan is om te wandelen naar de Peace Pagoda, die ligt aan de andere kant van het meer, maar ook dat plan lijkt in het water te vallen. Als het eindelijk droog is lopen we naar het International Mountain museum, dat ongeveer 4 km verderop ligt. Onderweg passeren we het vliegveld, waar net een klein vliegtuigje opstijgt. Vanaf hier kun je in zo’n 30 minuten naar Kathmandu vliegen, wat na onze lange busreis als een best verleidelijk alternatief klinkt. Het museum is klein en is een aardige activiteit voor dit slechte weer. Hoewel het niet bovenaan ons to-do lijstje stond, bevat het museum interessante informatie over de hoge bergtoppen in de omgeving, de lokale bergbevolking en internationale bergbeklimmers. De tuin rondom het museum is mooi met diverse plantensoorten, waaronder de koffieboom/struik. Er hangen groene en rode vruchten aan de struik, en wanneer we er een openmaken zien we een verse, groene koffieboon.
Het weer is inmiddels opgeklaard en dus besluiten we een taxi te nemen richting de Peace Pagoda. Niet alle auto’s hebben hier een taxibord op hun auto, maar uit veiligheidsoverwegingen gaan we daar wel naar op zoek en die vinden we uiteindelijk ook. De Peace Pagoda staat bovenop de Anadu Hill, en het is een aardige klim omhoog. Vanaf de pagode, op zo’n 1100 meter hoogte, hebben we een mooi uitzicht op een deel van het Phewa meer en de stad. De wolken trekken zelfs weg, waardoor we na een tijdje een aantal besneeuwde bergtoppen van de Annapurna range kunnen zien. Die zien er echt mooi uit, we zouden er graag meer van zien. De elegante witte pagode is een boeddhistisch vredesmonument. Er zijn bijna honderd vredespagodes over de hele wereld, waarvan de eerste in Japan werd gebouwd, ter aanmoediging van vrede en het verenigen van verschillende rassen en groepen mensen. Na het bezoek van ongeveer een uur, dalen we in slechts 10 minuutjes af. Hopelijk is het weer morgen redelijk en kunnen we nog wat meer van het Himalaya gebergte zien en een bezoek kunnen brengen aan Sarangkot.
Rondje Phewa meer (Pokhara)
Vanaf Sarangkot heb je op ongeveer 1600 meter hoogte een prachtig uitzicht, mede daardoor is het een populaire plek om te paragliden. Hoewel wij dat zelf nu niet van plan zijn, zien we tientallen paragliders hoog in de lucht zweven. Sarangkot bezoeken is inmiddels van de baan, want je raadt het al….de lucht betrekt en het regent weer….. Een mooi uitzicht kunnen we op dit moment wel op onze buik schrijven. In plaats daarvan besluiten we een wandeling te maken rondom het Phewa meer. We beginnen aan de oostkant op een verharde weg die overgaat in een zandweg. Behalve wat bussen en scooters is er weinig verkeer en lopen er weinig mensen. We doorkruisen de rijstvelden en steken een brug (lees: plank) over om aan de overkant van het meer te komen.
Aan de westkant van het meer kunnen we helaas geen fatsoenlijk pad meer vinden. Wat begint als een smal pad gaat al snel naar smaller, smalst. Het is amper nog een trail te noemen, eerder een bosjesroute die de lokale bevolking soms neemt om ergens te komen. Ik word hier niet erg blij van en wanneer ik plotseling aangevallen wordt door een bloedzuiger ben ik er dan ook helemaal klaar mee. Ik sla hem direct van mijn been af, maar zo’n minibeet doet toch nog best pijn! Gelukkig biedt een lokale vissersman aan om ons met zijn bootje naar de overkant te brengen dus daar maken we dankbaar gebruik van. Het vaartochtje in het kleine roeibootje is mooi en rustgevend. Mijn man peddelt ook mee en in ongeveer een half uur staan we aan de overkant. We ploffen neer op een leuk plekje om wat te drinken. We dachten even 1 drankje te doen langs de oever van het meer, maar ze smaakten zo goed dat het er wat er meer zijn geworden. Wanneer we ons geld tellen blijkt dat we niet genoeg geld hebben voor nog een laatste drankje. We laten de ober het geld zien dat we nog hebben en vragen hem of we daar nog een biertje van kunnen krijgen. Warempel het kan nog ook, haha! Flexibel zijn ze hier zeker 🙂
Busreis Pokhara naar Kathmandu
De volgende dag is het tijd om Pokhara te verlaten en worden we met een taxi naar het busstation gebracht. Ondanks het gemak van vliegen, hebben we besloten om het toch bij de bus te houden, gezien de slechte reputatie van Nepal op het gebied van vliegveiligheid. Vrij recent, op 15 januari 2023, is er nog een vliegtuig neergestort dat onderweg was van Kathmandu naar Pokhara, waarbij 68 passagiers het leven hebben verloren. Nepal kent verschillende uitdagingen wat betreft luchtvaartveiligheid, mede vanwege de hoge bergen, en de daardoor vaak snel veranderende weersomstandigheden. Luchthavens in bergachtige gebieden hebben meestal kortere start- en landingsbanen die alleen geschikt zijn voor kleinere vliegtuigen en meer vaardigheid van de piloot eisen. In verband met het grote aantal vliegtuigongelukken staan alle Nepalese vliegtuigmaatschappijen op de Europese zwarte lijst, waardoor zij niet naar of binnen de Europese Unie mogen vliegen. Met dit in gedachten geven we de voorkeur aan de optie van reizen per bus, hoewel ook dat niet zonder gevaren is.
Van het busstation moet je je overigens wederom niet teveel voorstellen. Het is een kale open plek een stukje van de hoofdweg vandaan. Na de regen van de afgelopen dagen is het veranderd in een modderpoel waar tientallen bussen staan. Geen borden, geen stationshal, enkel een modderpoel met bussen en wat mensen die eten en drinken verkopen. We mogen dus lekker door de modder richting de bus lopen. Wederom worden we in een andere bus gestopt dan die we geboekt hebben. De andere bus is op zich ook oké, ze lijken allemaal wel op elkaar. We hebben specifiek 2 zitplaatsen gereserveerd gisteren, zoals ook op ons ticket staat. We willen niet weer achter boven de wielen zitten en heen en weer geschud worden, dus gaan we op onze gereserveerde plekken zitten. Dan komt een man ons vertellen dat dat niet kan, die zitplaatsen waren alleen geldig in de andere bus. Nu we van bus gewisseld zijn, moeten we ook van plek wisselen. We spreken uiteindelijk af dat wij aan de andere kant van de bus gaan zitten. Later blijkt dat ze onze plekken wilden hebben om nog te kunnen verkopen aan nieuwe mensen. Het waren een van de betere plekken in de bus, achterin en boven de wielen is natuurlijk lastiger te verkopen.
De rit verloopt soepel en lijkt sneller te gaan dan de heenweg. Het uitzicht is weer prachtig en we worden omringd door weelderig groen. Deze keer zijn we beter geïnformeerd, en waren we verteld dat deze rit ongeveer 7 uur zou duren. Gezien de heenrit veel langer duurde houden we maar rekening met 8-9 uur, dan kan het alleen maar meevallen denken we. Na 6 uur zijn we toch al aardig dichtbij Kathmandu, dus onze hoop groeit. Het gaat lekker vlot! Misschien zijn we wel rond 15.00u daar.
Nou dat feest gaat mooi niet door. We staan plotseling stil, zonder te weten wat er aan de hand is. De weg loopt langs een berg, dus er is slechts één strook heen en één strook terug en er is veel verkeer. Een uur later zijn we niet veel opgeschoten. We zijn slechts 40 km van Kathmandu verwijderd, maar zo schiet het niet op. We overwegen om te gaan lopen, maar de stad is nog te ver, zeker met onze backpacks. In twee uur tijd zijn we amper 5 km opgeschoten en het begint inmiddels donker te worden. We hebben geen snacks of eten meer en de bus heeft geen “pitstops” meer gepland. Er zijn wel wat restaurantjes en winkeltjes langs de weg, maar we willen niet riskeren dat de bus plots doorrijdt terwijl wij er niet in zitten. Er zit niets anders op dan wachten. Rond 21.00u begin ik er rekening mee te houden dat we de nacht in de bus zullen doorbrengen. Af en toe rijden we een klein stukje, maar nooit ver. Het is ook weer gaan regenen. Dan ineens lijkt er wat meer beweging in te komen. Hoe blij kun je zijn met een paar minuten doorrijden! Uiteindelijk blijven we rijden en rijden. Yes! We zien een politieman die het verkeer ‘leidt’ en een bus met een ingedeukte bumper. Dit kan vast niet het enige probleem geweest zijn de hele dag, maar niemand die we vragen schijnt het te weten. Later horen we dat er werkzaamheden waren, en dat er die nacht tevens iemand is overleden in de file. Een tragisch verhaal: ze waren met de bus onderweg naar Kathmandu naar het ziekenhuis, hadden geen geld voor een vlucht of ambulance, en zijn uiteindelijk te laat gearriveerd. Hoewel de busreis voor ons niet zo kritisch was, zijn we blij wanneer we er zijn. Rond middernacht zijn we dan eindelijk daar!!! Ik ben moe, heb honger en moet enorm plassen. Pffff wat een rit, 16 uur over 200 km.
Go with the Flow
Had ik me voorgesteld dat Nepal zo zou zijn? Zeker niet. De hobbelige, urenlange busrit, de uitdagingen in het grensgebied, de confronterende culturele verschillen– het was allesbehalve comfortabel. Op zulke momenten vraag ik me wel eens af waarom ik dit doe. Waarom wil ik dit, reizen? Zeker niet (alleen) voor de ontspanning, maar juist die ongemakkelijke momenten, hoe vervelend ze op dat moment ook zijn, maken deel uit van het avontuur en van mijn ontwikkeling. Het zijn de onverwachte wendingen, zowel positief als negatief, die reizen zijn charme geven. Ze dagen mij uit, testen mijn veerkracht en dwingen me om buiten mijn comfortzone te stappen. En hoewel het op dat moment niet fijn was, weet ik dat juist deze ervaringen mij zullen bijblijven als de meest levendige herinneringen aan de reis en geeft het mij een krachtig gevoel dat ik ze doorstaan heb.
Ik heb tijdens mijn reizen veel meegemaakt, maar kan me niets zoals deze ervaringen in Nepal herinneren. In elk geval zijn we, voor de tweede keer deze reis, megablij om in Kathmandu te zijn. Alles is relatief, en zo kan een chaotische, drukke stad ineens je veilige, vertrouwde haven worden. Na de lange reis doen we het de volgende dag wel rustig aan. We lopen richting de Swayambhu Maha Chaitya tempel die op een heuvel ligt, vanaf waar je een mooi uitzicht op de stad hebt. Het complex is één van de oudste religieuze plekken in Nepal en bestaat uit meerdere tempels, een stoepa en museum. Natuurlijk hangen ook hier de gekleurde gebedsvlaggetjes. Het is echt een beestenboel bij deze tempel, bij het ene deel zitten talloze apen en bij het andere deel veel honden, tevens vliegen er veel duiven rond. De apen schijnen als heilig te worden beschouwd, wat wellicht verklaart waarom er zoveel van hen zijn. Op aanraden van een hotelmedewerker gaan we vervolgens lunchen bij een klein lokaal restaurantje, waar ze geen Engelse menukaart hebben. De thaliset is weer lekker, en we proberen ook wat nieuws: gedroogde rijst. De eigenaar komt even een praatje maken met ons. Hij heeft over de hele wereld marathons gelopen, zo ook in Nederland o.a. in Rotterdam en Texel. Bijzonder!
In de avond ontvangen we bericht dat onze terugvlucht voor morgen vertraagd is, in plaats van 10.00 in de ochtend, vertrekken we nu pas om 20.00u! Normaal zou ik daar waarschijnlijk blij mee zijn, maar nu komen we erg laat aan en we willen gewoon naar huis. Door de vertraging hebben we een extra dag in Kathmandu en dat zorgt ervoor dat we heel toevallig op straat ineens Theresa en Johnny tegenkomen, het koppel van onze Tibet reis! Zij hebben er een week over gedaan om te voet van de grens naar Kathmandu te komen. Ze hebben veel geklommen, maar ook veel regen gehad en last van bloedzuigers onderweg. De wandeltocht was zwaarder dan ze verwacht hadden. We zijn dus niet de enigen die reizen in Nepal wat onderschat hadden.
De geografie van Nepal, met zijn bergachtige terrein, draagt zeker bij aan de uitdagingen en infrastructuurproblemen. De hoge bergen, diepe valleien en rivieren maken het aanleggen van wegen, bruggen en andere infrastructuur een complexe taak. Het bouwen en onderhouden van infrastructuur in bergachtige gebieden vereist speciale technische expertise en aanzienlijke investeringen. Bovendien kunnen natuurlijke fenomenen zoals aardverschuivingen, overstromingen en aardbevingen de wegen beschadigen en de toegang tot gebieden bemoeilijken. Behalve de geografische knelpunten, spelen ook beperkte financiële middelen, corruptie en politieke instabiliteit mee. Dat merken we ook op de luchthaven. Het incheckproces is erg primitief: met een handgeschreven bordje wordt de vlucht aangegeven en de bagage wordt achter de balie verzameld en vervolgens handmatig verplaatst. Nee, geen lopende band te zien hier! Nog even voor de duidelijkheid, dit is de internationale luchthaven van Nepal.
Dus ja, reizen in Nepal kan uitdagend zijn, maar het is ook ontzettend de moeite waard. Het is een ervaring die je niet snel zult vergeten, vol met (letterlijke) hoogtepunten, cultuurverschillen en uitdagingen die je sterker maken en je horizon verbreden. Ik noem dit reizen 2.0: een avontuur dat je iets leert, inspireert en verandert. Een kans om te groeien, om nieuwe dingen te ontdekken, en om te leren waarderen wat je hebt. Ik ben dankbaar voor de ervaringen, het heeft me mooi weer meerdere verhalen gegeven om met jullie te delen.
We mogen op tijd boarden en vanaf nu verloopt alles weer volgens plan. Om 4.30u liggen we veilig in ons bedje en in ons avontuur voorbij.
En een AVONTUUR dat was het!
